Bemmel Ressen Haalderen

Archeologie: Essenpas

Naar aanleiding van de uitbreidingsplannen van de toenmalige gemeente Bemmel is vooruitlopend op de realisatie van de woningbouw op advies van de ROB door Archeologisch Adviesbureau RAAP in de jaren 1995-1997 archeologisch vooronderzoek uitgevoerd op bouwlocatie 3 – de Essenpas en reservelocatie 5 – de Klaverkamp. Doel van het onderzoek was het in kaart brengen van de archeologische waarden in het plangebied om in de verdere planvorming hiermee rekening te kunnen houden.

Ondanks het feit dat beide locaties meer dan een kilometer van elkaar verwijderd liggen, zijn er duidelijke overeenkomsten waar te nemen met betrekking tot de bodemopbouw. Ook op deze locaties bestaat de bodem voor een belangrijk deel uit de eerder genoemde stroomgordelafzettingen, evenals op locatie 1 en de reservelocatie. Naast oppervlaktewaarnemingen op enkele percelen zijn in totaal 231 grondboringen verricht binnen deze twee locaties.

Met betrekking tot locatie de Essenpas zijn in de archieven van de ROB (het CAA en het CMA) geen vindplaatsen geregistreerd binnen de grenzen van deze bouwlocatie. Informatie van de Historische Kring en gegevens uit de literatuur leverde echter de vermoedelijke locatie van een laat-middeleeuwse woonplaats op. Uiteindelijk zijn op deze bouwlocatie twee belangrijke vindplaatsen aangetroffen.
lokatie_klaver2

Vindplaats 1 betreft het terrein waarop de enkele jaren geleden gesloopte ‘boerderij van Breunissen’ heeft gestaan. Overblijfselen van de omgrachting zijn nog deels in het terrein aanwezig. Op de plaats van de boerderij zijn fragmenten van kloostermoppen gevonden. Buiten de omgrachting zijn eveneens fragmenten van laat-middeleeuwse kloostermoppen, aardewerkscherven botfragmenten en houtskool aangetroffen, evenals recenter puin.

Op basis van deze resultaten is voorgesteld om het terrein door middel van geofysisch onderzoek nader te onderzoeken. Dit omdat mogelijk werd geacht dat er nog fundamenten of resten daarvan in de ondergrond aanwezig zijn die mogelijk hebben toebehoord aan het kasteel de ‘Hof to Haeldern’. De resultaten van de oppervlakte-weerstandsmetingen op deze vindplaats kunt u op verderop bewonderen. Het (hoofd-)gebouw van de Essenpas heeft in het noordoosten van het omgrachte terrein, dat in vier ‘kwartieren’ verdeeld lijkt te zijn geweest, gelegen. De momenteel nog herkenbare oprijlaan sluit aan op het zuidoostelijke kwartier.

Vindplaats 2 ligt circa 150 meter ten zuiden van de Essenpas. Hier zijn stukken tufsteen, fragmenten van kloostermoppen (van uitzonderlijk groot formaat) en dakleien, mortel alsmede grote veldkeien en brokken natuursteen gevonden. Ook werden er diverse gesmede spijkers aangetroffen.

Vindplaats

Na het zetten van controleboringen en het uitvoeren van een geofysisch onderzoek ging het ook hier om een stenen gebouw, naar alle waarschijnlijkheid de resten van de verloren gegane ‘Haldersche kapelle’. De centraal in het onderzochte areaal gelegen structuur kan als kapel worden geïnterpreteerd. Het gebouw was namelijk georiënteerd, dat wil zeggen naar het oosten gericht. De ingang lag aan de (rechte) westzijde, de oostzijde werd afgesloten door een absis (een ronde of veelhoekige uitbouw). Het gebouw is acht à negen meter lang geweest.De locatie van de vermoedelijke ‘Haldersche kapelle’ is omgeven geweest door een rechthoekige structuur, waarvan met zand en puin opgevulde greppels zijn teruggevonden.ep-weerstandsmeting

De resultaten van het archeologisch onderzoek op bouwlocatie 3 vormen een belangrijke bijdrage tot de kennis van het cultuurhistorisch erfgoed van Bemmel en in het bijzonder van Haalderen. Dit heeft er dan ook toe geleid dat RAAP de aanbeveling heeft gedaan deze vindplaatsen te ontzien bij de inrichting van het gebied. De desbetreffende terreinen dienen bij voorkeur als cultuurhistorische monumenten in de nieuwbouw te worden geïntegreerd. Men heeft uiteindelijk bij het opstellen van het stedebouwkundig plan de structuur van het centraal gelegen omgrachte kasteelterrein gehandhaafd en versterkt. Of de locatie van de kapel blijft gevrijwaard van bebouwing zal de toekomst leren.

Aanvullend archeologisch onderzoek op de Essenpas

Met het oog op inpassing van de resten van de kapel in de bouwplannen is in het najaar van 2000 een aanvullend archeologisch onderzoek (AAO) door middel van het graven van enkele proefsleuven uitgevoerd door het Archeologisch Diensten Centrum in opdracht van de gemeente Bemmel. Tevens zijn in het voorjaar van 2001 het verplaatsen van een kastanjeboom, het uitgraven van de gracht en de bouwput op de voormalige kasteellocatie archeologisch begeleid. Zo gauw de resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd, zullen deze op de webpagina worden opgenomen.

error: Rechter muisknop uitgeschakeld!!